İskoçya’nın Bağımsızlık Talebi: Tarihsel Bir Yolculuk (Antik Dönemden 2024’e)
İskoçya’nın bağımsızlık talebi, kökleri derin tarihsel süreçlere dayanan ve bugüne kadar devam eden bir konu. İskoçya, yüzyıllar boyunca kendi kimliğini koruma mücadelesi vermiş, çeşitli dönemeçlerde bağımsızlık veya özerklik taleplerini yenilemiştir. Bu süreçte bağımsızlık mücadelesi hem askeri savaşlarla hem de politik reformlarla şekillendi. Şimdi, bu talepleri antik dönemden 2024 yılına kadar inceleyelim.
Antik Dönem: İskoç Krallığının Doğuşu
M.S. 843: İskoçya Krallığı’nın temelleri, Kral Kenneth MacAlpin’in Piktler ve İskoçları birleştirerek “Alba” Krallığını kurmasıyla atıldı. Bu dönemde İskoçya, Britanya Adası’ndaki diğer kabileler ve krallıklarla mücadele ederek bağımsız bir varlık oluşturdu. Normanlar, Vikingler ve İngiltere Krallığı gibi dış güçlerle sık sık çatışmalar yaşandı.
1296-1328: Bağımsızlık Savaşları: İngiltere Krallığı’nın İskoçya üzerindeki egemenlik talepleri, İskoçya’nın bağımsızlık mücadelesini başlattı. William Wallace ve Robert the Bruce gibi liderler İskoç bağımsızlık savaşlarını yönetti. 1328 yılında imzalanan Edinburgh-Northampton Antlaşması, İngiltere’nin İskoçya’nın bağımsızlığını tanımasını sağladı.
Birleşik Krallık’ın Kuruluşu (1603 ve 1707 Birlik Yasaları)
1603: Taçların Birleşmesi: İngiltere Kraliçesi Elizabeth I’in ölümüyle İskoçya Kralı VI. James, İngiltere tahtına da geçti ve İskoçya ile İngiltere bir hanedan birliği kurdu. Ancak bu siyasi bir birleşme değildi; her iki ülke kendi yasalarını ve parlamentolarını korudu.
1707: Birlik Yasası (Act of Union): İskoçya, İngiltere ile resmi olarak birleşerek Büyük Britanya Krallığı’nı kurdu. Bu yasa, İskoçya’nın bağımsız parlamentosunu kaybetmesine neden oldu, ancak İskoçya bazı ticaret ve vergi avantajları kazandı. Bu birleşme, İskoç milliyetçiliğinin artmasına neden oldu ve bağımsızlık talepleri zaman zaman alevlendi.
Modern Dönemde İskoç Milliyetçiliği ve Bağımsızlık Hareketi (20. Yüzyıl)
1934: İskoç Ulusal Partisi (SNP): İskoç milliyetçiliği, 1934’te kurulan SNP ile siyasal bir platforma taşındı. SNP, İskoçya’nın bağımsızlığını ve Birleşik Krallık’tan ayrılmasını hedefleyen bir parti olarak ortaya çıktı.
1979 ve 1997 Devolüsyon Referandumları: İskoçya’nın Birleşik Krallık içinde daha fazla özerklik kazanması için iki ayrı referandum yapıldı. 1979 referandumu başarısız oldu; ancak, 1997’deki referandum ile İskoçya’nın kendi parlamentoya sahip olması sağlandı. Bu, İskoçya’nın kendi iç işlerinde daha fazla söz sahibi olmasını ve milliyetçi hareketin güçlenmesini sağladı.
2014 Bağımsızlık Referandumu
18 Eylül 2014: İskoçya’da bir bağımsızlık referandumu düzenlendi. İskoç seçmenler, İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılıp ayrılmaması gerektiği konusunda oy kullandı. Referandumda, %55 hayır oyu çıktı ve İskoçya bağımsızlığa karşı oy kullandı. Ancak, SNP’nin lideri Nicola Sturgeon ve diğer milliyetçi liderler, ileride yeni bir referandum yapılabileceğini vurguladılar.
Brexit ve İskoçya Bağımsızlık Taleplerinin Yeniden Canlanması
2016 Brexit Referandumu: Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılma referandumu, İskoçya’da büyük bir siyasi deprem etkisi yarattı. İskoçya, %62 oranında AB’de kalma yönünde oy kullandı. Ancak Birleşik Krallık genelinde AB’den ayrılma kararı çıktı. Bu durum, İskoçya’nın bağımsızlık taleplerini yeniden canlandırdı çünkü İskoçya, AB üyesi olarak kalmak istiyordu.
2019 ve 2021 Seçimleri: SNP, hem Birleşik Krallık parlamento seçimlerinde hem de 2021 İskoç parlamento seçimlerinde büyük başarı kazandı. Nicola Sturgeon liderliğindeki SNP, bağımsızlık referandumu için yetki talebinde bulundu, ancak İngiltere hükümeti bu talebi reddetti.
2023-2024 Gelişmeleri ve Bağımsızlık Tartışmaları
2023: Nicola Sturgeon’un İstifası: Şubat 2023’te Nicola Sturgeon SNP liderliğinden istifa etti. Yeni SNP lideri Humza Yousaf, bağımsızlık taleplerini sürdürme sözü verdi. Ancak Sturgeon’un istifası, İskoçya bağımsızlık hareketinde bir dönüm noktası olarak görüldü.
2024 yılı itibarıyla İskoçya’da bağımsızlık konusu gündemde kalmaya devam etmektedir. Birleşik Krallık hükümeti ve İskoçya arasında yeni bir bağımsızlık referandumu konusunda anlaşmazlıklar sürerken, Brexit sonrası İskoçya’nın geleceği konusunda belirsizlikler devam ediyor. İskoç halkı arasında bağımsızlık talepleri güçlenmiş durumda, ancak bu taleplerin bir referandumla ne zaman sonuçlanacağı belirsizliğini koruyor.
İskoçya’nın bağımsızlık talebi, tarihsel olarak derin köklere sahip ve günümüzde de etkisini sürdüren bir süreçtir. Brexit’in getirdiği yeni dinamikler ve SNP’nin güçlenmesi, bu talepleri sürekli gündemde tutmaktadır. 2024 yılına kadar olan süreçte bağımsızlık hareketi yeni zorluklarla karşı karşıya kalmış olsa da, İskoçya’nın geleceği konusunda belirsizlikler sürmektedir. Bu, İskoçya’nın bağımsızlık arayışının bitmediğini ve yakın gelecekte tekrar yoğun bir şekilde tartışılacağını gösteriyor.